De ondraaglijke lichtheid van de stilte
Het zien van één van de natuurwonderen, staren in de ogen van een pasgeboren baby, getuige zijn van een reuzenschildpad die in het holst van de nacht honderden eitjes legt, of een ogenblik iemand in de ogen kijken en weten dat je verbonden bent: ervaringen waarbij je versmelt met het moment, je één voelt met de wereld en er een diepe vrede in je neerdaalt. De tijd lijkt weg te vallen, en je weet: alles is goed. Dat is een stilte die dieper gaat dan puur stil zijn. De directe ervaring nog voor de reactie komt. Mediteren en innerlijke stilte zijn precies dat: in de realiteit stappen.

Stiltevervuiling
Toch blijkt die toegang tot stilte niet zo makkelijk bereikbaar. De onophoudelijke stroom van beelden, geluiden en gedachtes in de wereld zorgen voor een constante geluidsoverlast. Voortdurend blootgesteld zijn aan lawaai gaat ten koste van de rust in je hoofd en je totale gezondheid, zo weten voel je wellicht zelf en blijkt ook uit onderzoek.

Vele van ons zijn voortdurend voor stilte op de vlucht en proberen het leven dwangmatig met entertainment en lawaai te vullen. Alles om maar niet geconfronteerd te hoeven worden met de stilte. Want stilte kan ook angst oproepen: alleen al omdat je er achter komt hoe onrustig je geest eigenlijk is. Stilte is een confrontatie met jezelf: met wie je echt bent, wat je echt wilt, en wat je hart je vertelt. En dan kom je er misschien achter wat er echt in je leeft, dat je een leven leidt wat niet bij je past, dat je eigenlijk nooit helemaal jezelf bent of dat je een illusie nastreeft. Dat kan eerst voor onrust, onzekerheid en pijn zorgen.

Met yoga naar de stilte
Als de geest stil is, ben je in het moment geworteld en verdwijnen mentale problemen en onrust vanzelf omdat deze ontstaan in de geest. Niet denken kun je oefenen door yoga en meditatie. Door je aandacht te richten op je ademhaling, als je moet wachten je te richten op de omgeving en hoe het voelt daar te zijn of door een activiteit zoals muziek maken waar je helemaal in opgaat.

Mediteren en stilte ervaren is geen doel hebben en tegelijkertijd brengt het je van alles: verdieping, inzicht, rust, energie, herstel, verlichting van stress en spanning in brein en lichaam. Het stimuleert het diepe en creatieve denken. Een balans tussen stilte en dynamiek is van essentieel belang voor de hersenen en dus voor ons vermogen optimaal te leven. Maar al mediterend laat je al de gedachtes los over wat het je brengt. Zoals Buddha antwoordde op de vraag wat hij had verworven door te mediteren: “Niets! Maar laat me vertellen wat ik verloren ben: woede, angst, depressie, onzekerheid, angst voor ouder worden en dood.“

In de stilte is het nieuwe leven, de rest is alleen maar herhaling. De beste ideeën ontstaan ook in die momenten waar geen gedachtes zijn: onder de douche, tijdens een wandeling of voor het slapen gaan. Zoals de wetenschapper Einstein, die de stilte en eenzaamheid opzocht voor inspiratie en nieuwe ontdekkingen: “Stilte is niet letterlijk stil zijn het is een staat van zijn van waaruit je kunt leven. Daar ontstaat het nieuwe.”

Uiten in stilte
Bij het mediteren gaat het er niet om je gedachten en gevoelens te analyseren, maar om ze te observeren en alles te laten komen en gaan zonder er commentaar op te leveren. Negatieve gevoelens, die opkomen in de stilte verdwijnen weer wanneer je ze volledig ondergaat en weer loslaat. Maar vaak ontstaat de neiging ze zo snel mogelijk te uiten met het idee dat ze dan verdwijnen. Met het veel praten erover komen er nog meer gedachtes en loop je de kans dat je er meer in verstrikt raakt. Het gaat dan om wijzen naar het gevoel en dat schept een afstand tot het echte gevoel. We raken dan verstrikt in ons denken en ervaren de pijnlijke gevoelens voortdurend opnieuw. Terwijl we alleen maar hoeven te voelen wat we voelen. Zoals we dat ook doen als we ons heel goed voelen. Dan gaan we ook niet analyseren waarom we ons goed voelen. Als we zonder woorden observeren, zwakken negatieve emoties vanzelf af en verdwijnen weer.

Innerlijke stilte
Je kunt alles hebben, maar je nog niet heel voelen omdat je er niet bent. En in de stilte vind je jezelf. Het is de manier waarop je leeft: aanwezig zijn in het moment. Er is geen verlangen of weerstand in het hart, geen verwachting, angst of hoop over de uitkomst van wat je doet.

Ware stilte heeft niets te maken met het afwezig zijn van geluid. Het is een gesteldheid van de geest. De innerlijke wereld waar je dan contact mee krijgt is volkomen stil. Daar was nooit lawaai, en zal nooit lawaai zijn. Woorden kunnen daar niet reiken, de geest kan daar niet komen, maar jij kunt daar komen want je bent niet je woorden en de geest. In deze diepe stilte, krijgen gevoelens meer ruimte en spreekt de wereld direct tot ons.

Deze blog is geschreven door Wendy Wijnen, zij geeft iedere maandagavond les bij Tussen de Bogen 63 van 18.15 tot 19.45 uur.